Chùa dù (Elsholtzia penduliflora W.W.Sm)

Tên khoa học: Elsholtzia penduliflora W.W.Sm

Họ: Bạc Hà (Lamiaceae)

Tên khác: Kinh giới rủ, Keng bam ma nòm lu (Dao), Tả hoàng đồ (Lào Cai), Dê sua tùa.

Mô tả: Cây thảo, sống hàng năm, cao 1-2 m, mọc thành bụi nhỏ. Thân vuông, có lông mềm, phân nhiều nhánh. Lá mọc đối, hình mác, gốc và đầu thuôn nhọn, mặt trên nhẵn, chỉ có lông ở gân, mặt dưới có lông mịn, mép khía răng không đều, đôi khi có viền màu tím nhạt. Cụm hoa mọc ở đầu cành và kẽ lá thành bông dài 10-20 cm; hoa nhiều, màu trắng đục, mọc cong xuống và xếp dày đặc thành nhiều vòng sít nhau. Quả hình bầu dục dẹt, vỏ ngòai màu nâu đen.

Mùa hoa quả: Hoa (tháng 9-11), quả (tháng 10-12)

Phân bố: Ở các vùng núi cao 1.450-1.600 m (Sìn Hồ-Lai Châu; Sa Pa, Bát Xát-Lào Cai; Đồng Văn, Quản Bạ-Hà Giang)

Bộ phận dùng: Phần trên mặt đất

Thành phần hóa học: Cineol, α-pinen, β-pinen, terpineol, geranyl acetat, linalool, geraniol

Công dụng: Chữa cảm cúm, sốt, ho, tiểu tiện khó do bị viêm, tiểu tiện ra máu, các chứng đau nhức.

Cách dùng: Ngày dùng 10-16 g cây khô, uống dưới dạng thuốc sắc hay thuốc hãm. Có thể dùng cây tươi để xông chữa cảm sốt hoặc giã đắp hay xoa bóp vào chỗ đau. Cả cây là nguyên liệu chưng cất tinh dầu, dùng trong các công thức dầu xoa, cao xoa thay thế tinh dầu Tràm và tinh dầu Khuynh diệp.